Tập Làm Văn

Giới thiệu

Tập làm văn là trò chơi kể chuyện tiếp sức, nơi mỗi thành viên góp từng mảnh ý tưởng để cùng xây dựng nên một câu chuyện hoàn chỉnh. Sforum (Cellphones, 2024) mô tả luật chơi cơ bản: các đội xếp hàng, mỗi người chỉ được viết ba từ rồi nhường lượt, khiến nhịp sáng tác trở nên dí dỏm và đầy bất ngờ. Khi đưa vào môi trường doanh nghiệp, format ấy trở thành công cụ phá băng giàu tính sáng tạo — nhất là khi doanh nghiệp đang tìm cách gợi mở tư duy kể chuyện thương hiệu, cách truyền tải giá trị cốt lõi hoặc đơn giản là mang tiếng cười vào giữa buổi workshop khô khan.

Ở góc độ phát triển kỹ năng, Collaborative Storytelling giúp đội ngũ luyện tư duy mạch lạc trong điều kiện thông tin chưa đầy đủ. Mỗi người phải đọc nhanh những gì đồng đội đã viết, dự đoán hướng đi tiếp theo và vừa giữ logic vừa tạo twist thú vị. Nhờ vậy, trò chơi trở thành “phòng lab” lý tưởng để đội ngũ rèn phản xạ giao tiếp, tinh thần lắng nghe và năng lực nối ý — những thành tố quan trọng trong mọi dự án cần phối hợp đa phòng ban. Các facilitator trên SessionLab nhấn mạnh rằng story-building hiệu quả khi người tham gia được trao quyền cùng kiến tạo nội dung, thay vì thụ động nghe kể; Tập làm văn đáp ứng đúng tinh thần đó.

Chuẩn bị

1. Xác định mục tiêu và chủ đề: Quyết định bạn muốn câu chuyện dẫn dắt điều gì: củng cố giá trị văn hóa, lồng ghép thông tin sản phẩm, hay đơn giản là tạo tiếng cười. Chuẩn bị 4–5 đề bài phù hợp với bối cảnh (ví dụ: “Một ngày của khách hàng VIP”, “Startup của phòng Kinh doanh trong 10 năm tới”).
2. Chia đội và bố trí không gian: Mỗi đội 4–6 người, xếp hàng dọc hướng về bảng viết hoặc flipchart. Nếu tổ chức trong phòng họp, đặt bàn tròn bao quanh để đội còn lại dễ theo dõi và cổ vũ.
3. Chuẩn bị vật dụng: Bảng lớn hoặc giấy A1, bút lông/marker nhiều màu, đồng hồ đếm ngược, chuông báo hết lượt, bảng điểm. Với phiên bản trực tuyến, thay bảng bằng tài liệu Google Docs, bật chế độ hiển thị lịch sử chỉnh sửa để quan sát lượt chơi.
4. Thiết lập luật chung: Giải thích rõ mỗi người chỉ viết tối đa ba từ (hoặc một câu ngắn 5–8 từ tùy mục tiêu), không được sửa câu của người trước, phải bám sát chủ đề. Quy định thời lượng mỗi lượt (30–45 giây) và tổng thời gian vòng chơi (10–15 phút).
5. Chuẩn bị đội điều phối: MC để giữ nhiệt, trọng tài quan sát lượt viết, người ghi điểm và đội hậu cần chụp ảnh. Nếu chương trình đông, nên có thêm điều phối viên phụ trách phần phản hồi và ghi lại highlight để tổng kết cuối buổi.

Luật chơi

1. Khởi động: Cho cả đội chơi minigame 3 phút (ví dụ “nối từ” liên quan chủ đề) để làm nóng não bộ. MC công bố đề bài chính và nhấn mạnh tiêu chí chấm điểm: độ mạch lạc, sáng tạo, liên hệ mục tiêu doanh nghiệp.
2. Viết tiếp sức: Khi trọng tài bấm giờ, người đầu tiên lên bảng viết tối đa ba từ, gạch chân nếu muốn nhấn mạnh motif. Hết thời gian, họ chạy về cuối hàng; người thứ hai lập tức nối ý, tiếp tục cho đến hết vòng. Thành viên được phép đọc nhanh toàn bộ câu chuyện trước khi viết, nhưng không bàn bạc dài dòng.
3. Điểm cộng thử thách: MC có thể xen vào “lá bài twist” sau mỗi 3 lượt: yêu cầu người tiếp theo phải dùng một từ khóa bắt buộc (ví dụ “khách hàng”, “chiến lược 2025”), hoặc đổi phong cách (viết ở ngôi thứ nhất, thêm đoạn hội thoại).
4. Chốt vòng: Khi hết thời gian hoặc số lượt quy định, cả đội đọc to tác phẩm, gửi bản chụp cho ban giám khảo. Nếu tổ chức nhiều vòng, có thể đổi đề bài hoặc yêu cầu chuyển thể câu chuyện thành tagline một câu.
5. Phản hồi nhanh: Mỗi đội có 1 phút chia sẻ điều thú vị nhất khi viết câu chuyện và rút ra bài học ứng dụng vào công việc. Ban giám khảo nhận xét, cộng điểm thưởng cho đội liên hệ thực tế tốt hoặc có cú bẻ lái hợp lý.

Biến thể

• Storyboard đa kênh: Lấy cảm hứng từ gợi ý story-building trên SessionLab, mỗi đội không chỉ viết mà còn phải dán thêm ảnh minh họa, icon hoặc trích dẫn mạng xã hội (in sẵn) để biến câu chuyện thành bản tin đa phương tiện.
• Phiên bản online hoàn toàn: Sử dụng Google Docs hoặc Miro, bật chế độ anonymous để phản xạ nhanh. MC phát nhạc nền, chia thời gian 60 giây mỗi lượt. Có thể dùng tính năng nhận xét để yêu cầu thêm twist hoặc chỉnh chính tả.
• Ngân hàng nhân vật nội bộ: Ban tổ chức chuẩn bị bộ thẻ nhân vật dựa trên đồng nghiệp, khách hàng điển hình. Mỗi lượt viết phải nhắc tới hành động của nhân vật được bốc, giúp tăng độ liên kết văn hóa doanh nghiệp.
• Chuyến phiêu lưu dữ liệu: Trước trò chơi, đội được cung cấp 3 số liệu thật (doanh thu, chỉ số hài lòng, câu quote khách hàng). Câu chuyện phải lồng ghép đủ dữ kiện theo thứ tự bất kỳ, rèn luyện kỹ năng biến dữ liệu khô thành thông điệp hấp dẫn.
• Relay hai bảng song song: Hai đội viết cùng đề tài nhưng đứng ở hai bảng đối diện. Sau 5 lượt, trọng tài yêu cầu đổi bảng và tiếp tục hoàn thiện câu chuyện dang dở của đội bạn, qua đó luyện khả năng tiếp nhận dở dang và phối hợp chéo.

Mẹo cho người tổ chức

• Khuyến khích người tham gia dùng dấu câu phong phú, thêm đoạn hội thoại ngắn để câu chuyện sống động hơn.
• Chuẩn bị bảng “từ khóa bỏ túi” gồm 20–30 từ gợi ý (ví dụ: “khách hàng chiến lược”, “AI”, “trải nghiệm mới”) để cứu trợ đội bí ý tưởng.
• Ghi hình lại lượt chơi bằng timelapse; dựng thành clip recap gửi email nội bộ, giúp kéo dài hiệu ứng tích cực sau sự kiện.
• Nếu nhóm đông trên 40 người, chia ca theo vòng: vòng 1 cho phòng ban A, vòng 2 cho phòng ban B, rồi chọn bản hay nhất đấu chung kết.
• Kết hợp với phần reflection 5 phút: hỏi “Tại sao đoạn này khiến cả đội cười?”, “Nếu là bài post social, bạn sửa gì?” để chuyển trải nghiệm vui sang bài học công việc.
• Dự phòng giải pháp cho những ai ngại viết tay: cho phép họ sử dụng bảng viết từ xa (tablet, laptop) miễn tuân thủ thời gian và số từ.

Lợi ích

• Khơi dậy tư duy kể chuyện thương hiệu: Các đội phải liên tục nhắc lại thông điệp và giọng điệu mong muốn, qua đó hiểu sâu hơn cách doanh nghiệp muốn xuất hiện trước khách hàng.
• Tăng tốc phản xạ giao tiếp: Việc đọc nhanh, nối ý và viết trong 30 giây giúp luyện tập khả năng lắng nghe tích cực và phản hồi ngắn gọn — hữu ích cho các cuộc họp nhanh.
• Xây dựng niềm tin đồng đội: Mỗi câu chữ được giao cho người tiếp theo, buộc các thành viên tin tưởng nhau và chấp nhận sai lệch nhỏ để giữ mạch chung.
• Tạo không gian an toàn cho sáng tạo: Không có đáp án đúng sai tuyệt đối; tiếng cười xuất phát từ những cú bẻ lái bất ngờ giúp phá băng giữa những người lạ hoặc khác cấp bậc.
• Hỗ trợ đào tạo nội bộ: Khi lồng ghép dữ liệu, quy trình, câu chuyện khách hàng thật, hoạt động trở thành phương pháp “learning by doing” giúp nhân viên ghi nhớ nhanh hơn so với slide lý thuyết.
• Dễ nhân rộng và tái sử dụng: Tất cả đạo cụ đơn giản, danh sách đề bài có thể cập nhật liên tục. Doanh nghiệp có thể biến câu chuyện thành bài đăng mạng xã hội hoặc phần mở đầu townhall tiếp theo, kéo dài giá trị của trò chơi.