Simon Says

Giới thiệu

Simon Says (Lệnh của Simon) là trò chơi kinh điển giúp người tham gia rèn luyện khả năng tập trung, phản xạ và tuân thủ hướng dẫn. Trong môi trường giáo dục, các buổi sinh hoạt Đoàn – Đội, hay buổi team building ngoài trời, trò chơi này tạo không khí sôi nổi nhưng vẫn giữ được tính kỷ luật. Người dẫn sẽ hô những mệnh lệnh bắt đầu bằng cụm “Simon nói…” và nhóm chỉ thực hiện khi có cụm từ đó. Vì phải lắng nghe kỹ và phản ứng đúng, Simon Says vừa là trò vận động nhẹ, vừa là bài tập chú ý và điều tiết cảm xúc, đặc biệt hữu ích cho trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam vốn quen với hình thức sinh hoạt tập thể.

Chuẩn bị

1. Không gian: Một khoảng sân hoặc phòng rộng, bằng phẳng để người chơi cử động thoải mái. Với trẻ nhỏ, ưu tiên nền mềm như thảm, cỏ.
2. Âm thanh: Nếu tổ chức cho nhóm lớn (trên 30 người), chuẩn bị loa tay hoặc micro để người dẫn hô rõ ràng.
3. Dụng cụ bổ trợ: Bộ thẻ ghi sẵn lệnh, khăn quàng hoặc sticker để phân biệt người bị loại, bảng trắng để ghi điểm nếu tổ chức theo vòng.
4. Nhân sự: 1 người dẫn chính, 1-2 người hỗ trợ quan sát, xử lý tranh luận và giữ an toàn.
5. Khởi động: Cho cả nhóm khởi động nhẹ, hít thở sâu, tạo tâm thế vui vẻ bằng một khẩu hiệu chung.

Luật chơi cơ bản

1. Người dẫn (Simon) đứng trước nhóm và hô các lệnh, ví dụ: “Simon nói chạm tay phải vào đầu”.
2. Người chơi chỉ thực hiện động tác khi câu lệnh bắt đầu bằng “Simon nói”. Nếu không có cụm này nhưng ai đó vẫn làm theo, người đó bị loại tạm thời hoặc mất điểm.
3. Người chơi phản ứng chậm quá 3 giây sau câu lệnh cũng bị loại, nhằm luyện phản xạ nhanh.
4. Người dẫn có thể xen lẫn lệnh đánh lừa, thay đổi tốc độ hoặc nhấn mạnh để thử thách khả năng tập trung.
5. Trò chơi tiếp tục cho tới khi còn lại một vài người xuất sắc nhất hoặc đạt số vòng quy định.

Quy trình điều phối chi tiết

1. Khởi động sự chú ý: Người dẫn giới thiệu luật, minh họa vài động tác đúng – sai. Nhờ 2-3 tình nguyện viên làm mẫu để cả nhóm hiểu.
2. Tăng dần độ khó: Bắt đầu bằng các lệnh quen thuộc (giơ tay, vỗ tay), sau đó chuyển sang chuỗi 2-3 hành động liên tục. Độ khó có thể gia tăng bằng cách yêu cầu đảo tay, quay người, hoặc kết hợp âm thanh.
3. Kết nối với mục tiêu buổi sinh hoạt: Nếu hoạt động nhằm cải thiện giao tiếp, lõi lệnh có thể là “Simon nói: nhìn vào mắt người bên cạnh và chào tên họ”. Với team công sở, chèn thêm thông điệp văn hóa doanh nghiệp như “Simon nói: hô khẩu hiệu của đội”.
4. Theo dõi cảm xúc: Người dẫn cần quan sát xem nhóm có căng thẳng hoặc cười đùa quá mức không. Điều chỉnh tốc độ lệnh, xen kẽ lời động viên.
5. Ghi nhận kết quả: Sau mỗi vòng, tuyên dương người tập trung tốt, gợi ý những điểm cần cải thiện để duy trì tinh thần học hỏi thay vì chỉ loại trừ.

Biến thể phổ biến

• Simon bạn bè: Luân phiên cho người thắng vòng trước làm Simon, tăng tính chủ động và sự đa dạng trong cách hô lệnh.
• Simon nhạc điệu: Phát nhạc nền, mỗi khi nhạc dừng thì người dẫn hô lệnh. Biến thể này phù hợp với trẻ mầm non, giúp duy trì hứng thú.
• Simon theo chủ đề: Chọn chủ đề như “an toàn giao thông”, “kỹ năng sống”, “văn hóa doanh nghiệp” để lồng ghép kiến thức. Ví dụ: “Simon nói: giả vờ đội mũ bảo hiểm”.
• Simon im lặng: Người dẫn chỉ ra hiệu bằng cử chỉ tay. Người chơi phải quan sát thay vì nghe, hỗ trợ phát triển kỹ năng đọc ngôn ngữ cơ thể.
• Simon song ngữ: Với lớp học ngoại ngữ, lệnh có thể đan xen tiếng Anh – Việt, giúp luyện từ vựng thông qua vận động.

Mẹo cho người tổ chức

• Chuẩn bị danh sách ít nhất 40 lệnh đa dạng, xen kẽ động tác nhẹ – vừa để tránh mệt mỏi.
• Đặt vị trí người dẫn hơi cao hoặc trung tâm vòng tròn để mọi người nhìn rõ.
• Khi loại người chơi, luôn giải thích lý do cụ thể, tránh gây tranh cãi.
• Dùng bảng điểm hoặc sticker “Ngôi sao tập trung” để khen ngợi, khuyến khích tinh thần tích cực.
• Kết thúc bằng vòng tổng kết, hỏi người chơi học được điều gì về lắng nghe và phản xạ.

Lợi ích giáo dục và phát triển

Simon Says phát triển nhiều kỹ năng nền tảng:

• Chú ý có chủ đích: Người chơi phải phân biệt tín hiệu đúng – sai, hạn chế phản ứng bột phát.
• Điều tiết vận động: Các động tác yêu cầu phối hợp tay – chân – mắt, hỗ trợ phát triển vận động tinh.
• Kỷ luật nhóm: Tập thói quen chờ tín hiệu, không làm theo số đông khi tín hiệu sai.
• Tự tin thể hiện: Các lệnh sáng tạo (nhảy kiểu con ếch, tạo dáng siêu anh hùng) giúp phá băng và khuyến khích thể hiện bản thân.
• Liên hệ kiến thức: Dễ dàng lồng ghép nội dung học đường như phân loại màu sắc, số đếm, hay quy trình an toàn lao động trong doanh nghiệp.

An toàn và bao gồm

• Giới hạn không gian chơi, dọn chướng ngại, bảo đảm không có vật sắc nhọn.
• Tránh yêu cầu động tác nguy hiểm như xoạc chân sâu, nhảy cao nếu chưa khởi động.
• Điều chỉnh lệnh cho người có hạn chế vận động: dùng lệnh tay thay vì chân, cho phép phiên bản ngồi ghế.
• Nếu nhóm có trẻ quá năng động, cài thêm luật “giữ khoảng cách hai cánh tay” để tránh va chạm.
• Nhắc người dẫn không trêu chọc cá nhân, giữ ngôn ngữ tích cực.

Ứng dụng trong bối cảnh Việt Nam

• Trường học: Lồng vào tiết sinh hoạt lớp, giờ ra chơi có tổ chức. Giáo viên chủ nhiệm dùng để mở đầu tiết thảo luận kỹ năng sống.
• Trại hè – sinh hoạt Đoàn: Kết hợp với khẩu hiệu, trò chơi lớn. Có thể yêu cầu người chơi tái hiện động tác truyền thống như múa nón, múa sạp.
• Doanh nghiệp: Dùng trong phần khởi động hội thảo nội bộ. Người dẫn chèn câu lệnh liên quan giá trị cốt lõi (ví dụ “Simon nói: nêu một hành động thể hiện Tôn trọng”).
• Gia đình – cộng đồng: Phù hợp trong các buổi liên hoan thiếu nhi, Tết Trung Thu, ngày Quốc tế Thiếu nhi.

Gợi ý kết hợp và mở rộng

• Kết hợp với trò hỏi nhanh: Sau mỗi lệnh đúng, đặt câu hỏi kiến thức, ai trả lời sai sẽ bị giao nhiệm vụ vui.
• Ghi hình vòng cuối để cả nhóm xem lại, phân tích phản xạ và cùng rút kinh nghiệm.
• Tạo ứng dụng bảng điểm theo nhóm: chia thành 3-4 đội, mỗi thành viên mắc lỗi sẽ gạch điểm của đội, thúc đẩy đồng đội nhắc nhở nhẹ nhàng.
• Dùng Simon Says như bài kiểm tra “lắng nghe chủ động” sau khi học lý thuyết giao tiếp. Người tham gia ghi lại cảm xúc trước – sau trò chơi để so sánh.
• Tùy chỉnh cho hoạt động thiện nguyện: sử dụng các lệnh mô phỏng thao tác rửa tay, sơ cứu, bảo vệ môi trường nhằm lan tỏa thông điệp cộng đồng.