Ai là triệu phú

Giới thiệu

Ai là triệu phú là trò chơi kiến thức phổ biến toàn cầu, được Việt hóa qua chương trình truyền hình cùng tên. Trong lớp học, phiên bản giáo dục của trò chơi giúp học sinh kiểm tra hiểu biết đa dạng qua hệ thống câu hỏi nhiều lựa chọn và các quyền trợ giúp thú vị. Từ đó, học sinh vừa ôn tập kiến thức vừa rèn khả năng suy luận và quản lý áp lực thời gian.

Mục tiêu giáo dục

• Đánh giá mức độ nắm vững kiến thức theo bậc khó tăng dần.
• Khuyến khích học sinh tự tin trả lời trước tập thể.
• Rèn kỹ năng sử dụng chiến thuật và quản trị rủi ro khi lựa chọn đáp án.
• Tạo không khí thi đua lành mạnh, thúc đẩy tinh thần học tập.

Chuẩn bị

• Số người chơi: 1 người chơi chính mỗi lượt, cả lớp làm khán giả/hỗ trợ. Có thể tổ chức 3–5 lượt trong một tiết.
• Đạo cụ: Bộ câu hỏi theo cấp độ, bảng điểm, máy chiếu hoặc bảng viết, micro, đồng hồ đếm ngược, phiếu bình chọn cho quyền trợ giúp “Hỏi ý kiến lớp”.
• Không gian: Phòng học bố trí ghế theo hình bán nguyệt hướng về phía bảng hoặc màn chiếu. Tạo khu vực “nóng” cho người chơi.
• Thời lượng: 35–40 phút cho một phiên gồm 3 lượt chơi.

Thiết lập trò chơi

1. Giáo viên chuẩn bị 15 câu hỏi theo thang điểm: 5 câu dễ (1 điểm), 5 câu trung bình (2 điểm), 5 câu khó (3 điểm).
2. Mỗi câu có 4 đáp án A/B/C/D, trong đó chỉ một đáp án đúng. Chuẩn bị đáp án và lời giải thích rõ ràng.
3. Thiết lập các mốc bảo vệ (ví dụ sau câu 5 và câu 10). Khi đạt mốc, điểm tối thiểu được giữ.
4. Quy định 3 quyền trợ giúp: 50:50 (loại 2 đáp án sai), Hỏi ý kiến lớp (bình chọn nhanh), Gọi đồng đội (một bạn trong lớp có 30 giây tư vấn). Có thể thêm quyền “Tra cứu sách” nếu muốn tích hợp kỹ năng tìm thông tin.
5. Chuẩn bị nhạc nền, hiệu ứng chuyển câu để tăng hứng thú.

Luật chơi

1. Chọn người chơi đầu tiên bằng bốc thăm hoặc thành tích học tập.
2. Giáo viên đọc câu hỏi, hiển thị đáp án trên màn hình. Người chơi có tối đa 60 giây suy nghĩ.
3. Nếu chắc chắn, người chơi nói to đáp án và xác nhận “Chốt đáp án”. Giáo viên công bố kết quả kèm giải thích.
4. Nếu không chắc, người chơi có thể sử dụng một trong các quyền trợ giúp. Mỗi quyền chỉ dùng một lần.
5. Trả lời sai trước mốc bảo vệ sẽ quay về điểm 0 hoặc điểm mốc gần nhất đã đạt.
6. Người chơi có quyền dừng cuộc chơi trước khi trả lời câu hỏi tiếp theo để giữ điểm hiện tại.
7. Sau mỗi lượt, chuyển người chơi mới, giữ nguyên bảng câu hỏi hoặc thay bộ câu khác tùy mục tiêu.

Quy tắc an toàn và công bằng

• Không khán giả nào được gợi ý khi người chơi đang suy nghĩ, trừ khi được yêu cầu qua quyền trợ giúp.
• Giáo viên điều phối nhịp, tránh để tiếng ồn làm phân tâm.
• Nếu có lỗi hiển thị đáp án, tạm dừng và cung cấp lại thông tin chính xác.

Biến thể lớp học

• Phiên bản nhóm: Mỗi đội cử đại diện. Khi dùng quyền trợ giúp “Gọi đồng đội”, có thể bàn luận trong 30 giây.
• Phiên bản tăng tốc: Giảm thời gian trả lời xuống 30 giây, phù hợp cho tiết ôn tập nhanh.
• Ai là triệu phú chủ đề: Toàn bộ câu hỏi xoay quanh một chương học (ví dụ hóa hữu cơ, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, tác phẩm văn học hiện đại).
• Phiên bản trực tuyến: Sử dụng Mentimeter, Kahoot để học sinh trả lời trên điện thoại, hiển thị bảng xếp hạng.
• Phiên bản “đường lên đỉnh”: Tăng độ khó và bổ sung câu hỏi tự luận ở mốc cuối, yêu cầu giải thích chi tiết.

Mẹo cho người tổ chức

• Soạn câu hỏi cân bằng giữa kiến thức thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao.
• Thêm câu hỏi tình huống thực tiễn để học sinh liên hệ đời sống.
• Chuẩn bị lời giải hấp dẫn, có số liệu hoặc hình ảnh minh họa để củng cố kiến thức sau mỗi câu.
• Ghi chép phản ứng của học sinh với từng câu để điều chỉnh bộ câu hỏi lần sau.
• Gợi ý học sinh ghi lại quyền trợ giúp đã dùng để quản lý chiến thuật.

Lợi ích

• Tổng ôn kiến thức: Hệ thống câu hỏi từ dễ đến khó giúp học sinh nhìn tổng thể chương trình.
• Ra quyết định: Người chơi cân nhắc giữa tiếp tục và dừng lại, luyện kỹ năng đánh giá rủi ro.
• Hợp tác: Quyền trợ giúp khuyến khích học sinh nhờ cộng đồng lớp, tăng sự gắn kết.
• Tư duy phản biện: Các câu khó yêu cầu phân tích, so sánh dữ kiện trước khi chọn đáp án.
• Tạo động lực: Bảng điểm, nhạc nền, ánh sáng tạo cảm giác như gameshow chuyên nghiệp, khiến học sinh háo hức tham gia.

An toàn và hòa nhập

• Đảm bảo câu hỏi, ví dụ mang tính xây dựng, không định kiến giới, vùng miền.
• Với học sinh nhút nhát, cho phép kết hợp theo cặp để họ không cảm thấy áp lực.
• Nếu có học sinh khiếm thính, cung cấp bản in câu hỏi và đáp án, dùng tín hiệu tay khi đếm ngược.
• Thời lượng suy nghĩ có thể kéo dài thêm cho học sinh cần hỗ trợ học tập.

Ứng dụng trong giảng dạy

• Ôn tập cuối chương: Mỗi bài kiểm tra giữa kỳ hoặc cuối kỳ đều có thể dùng phiên bản Ai là triệu phú để tổng ôn.
• Ngày hội STEM: Câu hỏi về khoa học, công nghệ, lịch sử phát minh.
• Sinh hoạt chủ điểm: Câu hỏi về truyền thống nhà trường, Đoàn – Đội, an toàn giao thông.
• Giáo dục hướng nghiệp: Lồng câu hỏi về kỹ năng nghề nghiệp, xu hướng tương lai.

Kịch bản 35 phút

1. Khởi động: mini quiz 3 câu để chọn người chơi đầu tiên (5 phút).
2. Giới thiệu luật, quyền trợ giúp, mốc điểm (5 phút).
3. Lượt chơi 1: bộ câu hỏi tổng quát (8 phút).
4. Lượt chơi 2: chủ đề bài học hiện tại (8 phút).
5. Lượt chơi 3: câu hỏi nâng cao + biến thể nhóm (6 phút).
6. Tổng kết, trao phần thưởng biểu tượng (huy hiệu, điểm cộng), mời học sinh chia sẻ cảm xúc (3 phút).

Câu hỏi phản tư

• Quyền trợ giúp nào bạn thấy hữu ích nhất? Vì sao?
• Câu hỏi nào khiến bạn bất ngờ hoặc học thêm kiến thức mới?
• Chiến thuật nào giúp bạn cân nhắc giữa tiếp tục và dừng lại?
• Nếu là MC, bạn sẽ điều chỉnh điều gì để buổi chơi hấp dẫn hơn?

Gợi ý tài nguyên

• Mẫu slide “Ai là triệu phú” trên PowerPoint với âm thanh gốc.
• Thư viện câu hỏi theo khối lớp do tổ bộ môn xây dựng.
• Ứng dụng khảo sát trực tuyến (Kahoot, Quizizz) tích hợp với quyền trợ giúp.

Kết nối phụ huynh

Có thể tổ chức phiên bản gia đình trong buổi họp phụ huynh: học sinh cùng cha mẹ chơi thử 5 câu hỏi về kỹ năng số, an toàn mạng. Qua đó phụ huynh hiểu hơn chương trình học và đồng hành cùng con.

Kết luận

Ai là triệu phú trong lớp học không chỉ là trò chơi kiểm tra kiến thức. Đó là sân khấu nơi học sinh luyện bản lĩnh, chiến thuật và niềm say mê khám phá tri thức. Với chuẩn bị kỹ lưỡng, giáo viên có thể biến mỗi tiết ôn tập thành gameshow thú vị, giúp học sinh ghi nhớ kiến thức lâu dài và yêu thích học tập hơn.